Ευρώπη δεν είναι μόνο το ευρώ

Photo: Uergevic

της Άννας Δαμιανίδη

Ευρώπη είναι και ο Ζαν Ζακ Ρουσώ. Ο φιλόσοφος που είπε ότι οι άνθρωποι γεννιούνται ίσοι. Αυτή η ιδέα ήταν η μεγάλη επανάσταση. Αυτή είναι ακόμα. Αυτή είναι το σπουδαίο νόημα της γαλλικής επανάστασης, όχι οι καρμανιόλες. Καρμανιόλες υπήρχαν πριν, υπήρχαν και μετά, η βία δεν έχει πρωτοτυπία. Ούτε κατάφερε να χώσει την ιδέα της ισότητας στα κεφάλια, αυτά που δεν έκοψε. Είχε γεννηθεί σε μια ήπειρο που είχε θεσπισμένες τις ανισότητες ο Ρουσώ κι όσα κι αν λέμε για την άσχημη εποχή μας, αυτή την κατάσταση δεν μπορούμε ούτε να τη φανταστούμε.

Ευρώπη δεν είναι μόνο το ευρώ, είναι και οι διαρκείς προσπάθειες για ενότητα. Στην Ευρώπη ξεκίνησε ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος και τον πυροδότησαν οι ρατσιστικές ιδέες. Αυτές που νικήθηκαν τότε για πάντα, γι αυτό και τώρα πια η Ευρώπη είναι η ήπειρος που θεωρεί ύβρη το ρατσισμό, Ναι, ακόμα και στην Ελλάδα πας φυλακή για ρατσιστικές διακρίσεις. Η ισότητα των ανθρώπων, αυτή η τρομερή και πάντα πρωτότυπη ιδέα του Ρουσώ, είναι το νομικό και το κοινωνικό θεμέλιο της Ευρώπης. Δεν την έχει πετύχει βεβαίως, αλλά την αναζητά, οφείλει να προσπαθεί κάθε ώρα και στιγμή να την πετύχει. Δεν έπλασε τον παράδεισο η ιδέα του Ρουσώ, έβαλε μια γραμμή πλεύσης, κι αυτή τη στιγμή στον κόσμο όσοι θέλουν να λέγονται πολιτισμένοι παλεύουν με βάση αυτή την αρχή. Μπορεί κανείς κάθε μέρα να ανακαλύπτει ανισότητες, μεγάλες και μικρές, και να προσπαθεί να τις ανατρέψει. Ο Ρουσώ εξασφάλισε ενδιαφέρουσα ζωή σε όλους μας για πολλούς αιώνες ακόμα. Σε όλους μας; Όχι! Υπάρχουν κόμματα της αριστεράς, υποτίθεται, που δεν ενοχλήθηκαν από τις συζητήσεις που γίνονταν για συγκυβέρνηση, μια βδομάδα τώρα, οι οποίες περιλάμβαναν όλως τυχαίως και την αναφορά στο νόμο περί ιθαγένειας.
Αυτό το νόμο που δειλά και με ένα σωρό εμπόδια προσπαθεί να αποδώσει την ιδιότητα του πολίτη στους ανθρώπους που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Ελλάδα από μετανάστες γονείς. Μπαινόβγαινε ο Καρατζαφέρης και ζητούσε όρο να αποσυρθεί ο νόμος για να συνεργαστεί (γιατί πώς να σώσεις μια χώρα μιασμένη από αίμα μεταναστών;) όπως είχε ζητήσει ο Σαμαράς στην αρχή κι ύστερα το ξέχασε γιατί κάποιος μπορεί να του θύμισε τι σημαίνει Ευρώπη. Και τα αριστερά κόμματα, οι κληρονόμοι της ανθρωπιστικής παράδοσης, υποτίθεται,  άκουγαν μαζί με μας ότι ο Βορίδης μπορεί να αναλάβει το υπουργείο δημόσιας τάξης, και ουδόλως ενοχλούνταν. Όχι, δεν καταδέχτηκαν να συνεργαστούν. Ούτε για το χατίρι των μεταναστών, ούτε για το χατίρι της ιδέας της ισότητας, κρατήθηκαν έξω από αυτό το ρεζίλικο παζάρεμα, με καθαρά χέρια για να μπορέσουν άφθαρτα να μετάσχουν στις εκλογές και να εισπράξουν της αφθαρσίας την αμοιβή, Αλλά τι αριστερά κόμματα είναι αν δεν βρήκαν να πουν μια κουβέντα για τη λεπτομέρεια αυτή του παζαριού; Τι έχει απομείνει από την ουσία τους; Δεν άξιζε ούτε αυτή η τόσο βασική συζήτηση, το να μπαίνει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης η βασική συνθήκη ύπαρξης του πολίτη σε ένα πολιτισμένο κράτος, δεν άξιζε να βγουν από τη μεγαλόπρεπη ακαταδεξία τους. Άλλες φορές είναι λαλίστατοι. Τώρα σα να μην υπήρχαν. Μόνο ευρώ είναι η Ευρώπη, ευρώ για τους μισθούς τους και ευρώ για διεκδίκηση, όλο και πιο πολλά ευρώ.

Αυτή τη φορά με έπεισαν, απορρίπτουν τελικά την Ευρώπη. Αυτή του Ζαν Ζακ Ρουσώ που αναζητά την ισότητα, αυτή την Ευρώπη που μας ενδιαφέρει, το όραμα πίσω από τα κοινά νομίσματα και τους θεσμούς που γεννά τις συναινέσεις.. Δεν ήταν παρά ένας γάλλος ο Ρουσώ, σαν το Σαρκοζί ένα πράγμα. Ακόμα χειρότερα, ήταν ελβετός! Ρε, μήπως ήταν και τραπεζίτης;