Συναγερμός για ενδεχόμενο νέο μεγάλο παγκόσμιο κραχ.

Με έκτακτη τηλεδιάσκεψη σήμερα Τρίτη απαντούν οι υπουργοί Οικονομικών της Ομάδας των Επτά (G-7) στα σημάδια κινδύνου που πληθαίνουν, με αντικείμενο τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν ώστε να αποτραπεί η περαιτέρω επιδείνωση της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη. Στο επίκεντρο των ανησυχιών είναι η Ισπανία και ο τραπεζικός τομέας της χώρας που απειλείται με κατάρρευση, ενώ σε δεύτερο πλάνο είναι προς το παρόν οι εξελίξεις στην Ελλάδα. Πριν καν καλά αρχίσει η τηλεδιάσκεψη, η ισπανική κυβέρνηση ζήτησε για πρώτη φορά, σήμερα, διεθνή οικονομική βοήθεια για την αντιμετώπισης της κρίσης που πλήττει τις ισπανικές τράπεζες, καθώς ο αρμόδιος υπουργός για τον Προϋπολογισμό, Κριστόμπαλ Μοντόρο, είπε ότι οι ευρωπαϊκοί «θεσμοί» πρέπει να βοηθήσουν για τη στήριξη του τραπεζικού κλάδου.

Μετά την απόφαση για την ανακεφαλαιοποίηση της τράπεζας Bankia ύψους 23,5 δισεκατομμυρίων ευρώ, η Ισπανία βρίσκεται στο επίκεντρο των ανησυχιών της Ευρωζώνης, καθώς οι επενδυτές φοβούνται ότι η χώρα δεν θα κατορθώσει να ανταποκριθεί στις οικονομικές υποχρεώσεις της και ότι θα χρειασθεί οικονομική βοήθεια. Την Δευτέρα η Πορτογαλική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα ενισχύσει με 6,6 δις ευρώ τις δικές της ιδιωτικές τράπεζες Banco Commercial Portugues, Banco BPI και την κρατική Caixa Geral de Depósitos. Κι είναι μόνο η αρχή.

Η ευρωζώνη έχει μπει ήδη σ’ ένα νέο γύρο μεγάλων χρηματικών ενέσεων των τραπεζών της που κινδυνεύουν για μια ακόμη φορά με κατάρρευση. Οι ευρωπαίοι πολιτικοί και γραφειοκράτες ψάχνουν να βρουν τα εκατοντάδες δις ευρώ που χρειάζονται για τη νέα διάσωση των τραπεζών. Και βρήκαν τα 250 δις ευρώ της «προίκας» του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης, ο οποίος τώρα θα πρέπει να μετατραπεί σε μηχανισμό διάσωσης απευθείας των τραπεζών. Αν και οι απαιτήσεις της νέας διάσωσης αναμένεται να ξεπεράσουν το 1 τρις ευρώ το επόμενο εξάμηνο. Κι αυτό με την προϋπόθεση ότι δεν θα έχουμε ένα νέο παγκόσμιο κραχ, που αυτή την φορά θα έχει επίκεντρο την ευρωζώνη.

Παρά τις ανοησίες που γράφονται και λέγονται για την επιδείνωση της κρίσης ότι δήθεν οφείλεται στην ευρυνόμενη επισφάλεια του κρατικού δανεισμού, η αλήθεια είναι εντελώς διαφορετική. Η ένεση των ευρωπαϊκών τραπεζών από την ΕΚΤ με σχεδόν άτοκα τριετή δάνεια σε δύο δόσεις συνολικού ύψους άνω του 1 τρις ευρώ, επιδείνωσε δραματικά τους όρους της πραγματικής οικονομίας στην ευρωζώνη.

Τον Απρίλιο 2012 σε σύγκριση με τον Μάρτιο 2012, ο όγκος του λιανικού εμπορίου στην ευρωζώνη υποχώρησε κατά 1%. Τον Απρίλη 2012, σε σύγκριση με τον Απρίλη 2011, ο δείκτης λιανικών πωλήσεων έπεσε κατά 2,5% στην ευρωζώνη. Η συρρίκνωση αυτή είχε την αντανάκλασή της στο επίπεδο της ανεργίας, η οποία σε επίπεδο ευρωζώνης βρέθηκε στο 11% τον Απρίλιο 2012, σε σύγκριση με το 9,9% έναν χρόνο παλιότερα. Η συνολική συρρίκνωση της οικονομίας της ευρωζώνης αναμένεται στο τέλος του 2012 να ξεπερνά το 1,5%.

Την ίδια ώρα ο ετήσιος πληθωρισμός ήταν 2,6% τον Απρίλιο 2012, πράγμα που τροφοδοτεί την καθοδική τάση της αξίας του «σκληρού ευρώ». Εδώ θα πρέπει να θυμίσουμε ότι από το 2010 έως την συνταξιοδότησή του, ο πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ, Ζαν Κλοντ Τρισέ, έλεγε και ξαναέλεγε ότι ένα από τα θεμέλια της ισχύος του κοινού νομίσματος ήταν η διατήρηση του πληθωρισμού κάτω από το 2%. Οι συνεχείς διασώσεις των τραπεζών σε βάρος της πραγματικής οικονομίας έκανε κι αυτόν τον στόχο όνειρο θερινής νυκτός. Από τις αρχές του 2012 η συγκράτηση του πληθωρισμού είναι ένας ακόμη μεγάλος βραχνάς για τις αγορές χρήματος της ευρωζώνης.

Η εξέλιξη αυτή δεν είναι ανάγκη να επιδράσει σοβαρά στις προοπτικές μιας οικονομίας, αλλά όταν αυτή η οικονομία εξαρτάται τόσο πολύ από τις αγορές χρήματος, όπως συμβαίνει με την ευρωζώνη και το κοινό νόμισμα, το ευρώ, εξαρτά την ισχύ του από την υψηλή συναλλακτική του αξία στις διεθνείς αγορές νομισμάτων, τότε ακόμη και η πιο μικρή αύξηση του πληθωρισμού μπορεί να προκαλέσει σεισμούς και κατακρημνίσεις. Πολύ περισσότερο από την στιγμή που η τραπεζική κρίση επιμένει ακάθεκτη και οι ενέσεις ρευστότητας θα συνεχιστούν μέχρι εξαντληθούν τα διαθέσιμα της ευρωζώνης και τότε θα τεθεί επιτακτικά η ανάγκη κοπής νέου νομίσματος. Μια τέτοια απόφαση μπορεί να ληφθεί μόνο πάνω στα ερείπια του ευρώ, ή των οικονομιών της ευρωζώνης.

Ήταν ένας από τους χειρότερους μήνες για το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα: το Μάιο το ευρώ έχασε το 7 % της αξίας του έναντι του δολαρίου – πρόκειται για τις μεγαλύτερες απώλειες σε διάστημα ενός μήνα από τον περασμένο Σεπτέμβριο. Σύμφωνα με τους Financial Times, η μείωση αυτή αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στις κεντρικές τράπεζες των αναδυόμενων οικονομιών, οι οποίες μείωσαν σε σημαντικό βαθμό τα αποθέματά τους σε ευρώ προκειμένου να προστατεύσουν τα εγχώρια νομίσματά τους. Το ίδιο απειλούν να κάνουν και οι κεντρικές τράπεζες των G7, αν οι Ευρωπαίοι δεν ανοίξουν αμέσως τους κάνουλες χρήματος στην ευρωζώνη.

Όμως το πρόβλημα δεν είναι συγκυριακό, είναι βαθύτατα διαρθρωτικό και έχει να κάνει με την ανάγκη της ευρωζώνης να κρατά την αξία του ευρώ σημαντικά υψηλότερα από το δολάριο για να προσελκύει κεφάλαια στην αγορά συναλλάγματος. Τι θα απογίνει ένα τέτοιο νόμισμα, αν οι καθοδικές του τάσεις μονιμοποιηθούν; Και ήδη την Δευτέρα τα στοιχήματα που έχουν τοποθετήσει τα Hedge Fund εναντίον του ευρώ έχουν φτάσει σε ιστορικά ρεκόρ. Η αντιστροφή αυτής της τάσης θα κοστίσει ολέθρια στις ευρωπαϊκές οικονομίες.
Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι η πραγματική προσφορά χρήματος Μ1 - μετρητά και καταθέσεις προθεσμίας μίας ημέρας - για την Κίνα, την ευρωζώνη, τη Βρετανία και τις ΗΠΑ συρρικνώνεται από την αρχή της άνοιξης. Σαφή σημάδια του προβλήματος εμφανίζονται στις ΗΠΑ, μέχρι τώρα το τελευταίο προπύργιο της εικονικής ανάκαμψης. Τα δεδομένα που συλλέγονται χρήματα κόσμο από τον Simon Ward στο Henderson Global Investors δείχνουν ότι η πραγματική προσφορά χρήματος M1 για τις οικονομίες των G7 και των Ε7 οδήγησε σε μέγιστο 5,1% το Νοέμβριο και έκτοτε έχει βυθιστεί σε 1,6% τον Απρίλιο. Τα στοιχεία εξηγούν γιατί οι τιμές των βασικών εμπορευμάτων πέφτουν κατακόρυφα, με το αργό πετρέλαιο Brent να έχει πέσει σε χαμηλό 16-μηνών κάτω από 97 δολάρια το βαρέλι.
Όντως τα στοιχεία της χρηματαγοράς εμπορευμάτων είναι απογοητευτικά. Μέσα σ’ ένα μήνα (Μάιος 2012) οι αξίες σε δολάρια όλων των εμπορεύματα έπεσαν κατά 6,5%, ενώ μέσα σ’ ένα έτος έπεσαν κατά 17,6%. Τα τρόφιμα έπεσαν μέσα σ’ ένα μήνα 5,3% και σ’ ένα έτος κατά 10,5%. Όμως εκεί που οι πτώσεις είναι ακόμη πιο απότομες είναι στα βιομηχανικά, όπου μέσα στον Μάιο 2012 έπεσαν κατά 8%, ενώ σε ετήσια βάση κατά 25,5%. Τα δεδομένα αυτά υποδηλώνουν μια επικείμενη σοβαρή συρρίκνωση της διεθνούς παραγωγής και του διεθνούς εμπορίου. Ήδη πολλά ναυλοσύμφωνα σπάνε μιας και δεν υπάρχει κέρδος από την μεταφορά των εμπορευμάτων που έτσι ή αλλιώς βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση.

Η κατάσταση δεν είναι καλύτερη για τα χρηματιστήρια τα οποία έχουν χάσει μέσα σ’ ένα μήνα περίπου τα 4 τρις δολ. από την κεφαλαιοποίηση που είχαν τον Απρίλιο 2012. Σε τέτοιες συνθήκες οι μεγάλοι θεσμικοί επενδυτές αναζητούν καταφύγιο. Tο Der Spiegel (5/6) αναφέρει: «Καθώς η κρίση του χρέους καθιστά τα κρατικά και τα τραπεζικά ομόλογα να φαίνονται όλο και λιγότερο ελκυστικά, οι θεσμικοί επενδυτές έχουν ξεμείνει με άφθονο χρήμα, αλλά πουθενά για να το τοποθετήσουν. Τα συνταξιοδοτικά ταμεία και οι ασφαλιστικές εταιρείες αναζητούν απεγνωσμένα για ασφαλή καταφύγια, τα οποία υπόσχονται ακόμη και μια μέτρια απόδοση.»  

Κι όλα αυτά γιατί οι προσδοκίες κέρδους από τους διεθνείς επενδυτές εξαρτώνται κατά κύριο λόγο από την κίνηση των χρηματαγορών. Δεν είναι το επιχειρηματικό κέρδος που μετρά, αλλά η χρηματιστική απόδοση της επένδυσης.

Για μια ακόμη φορά το κραχ είναι προ των πυλών. Οι κυβερνήσεις και οι διεθνείς οργανισμοί ετοιμάζονται να λειτουργήσουν πυροσβεστικά και να ρίξουν νέες τεράστιες ποσότητες χρήματος στις χρηματαγορές. Αυτό στην ευρωζώνη σημαίνει νέα διάσωση των τραπεζών με κίνδυνο να χαθούν κράτη, οικονομίες και λαοί. Η διατήρηση του σκληρού ευρώ απαιτεί αίμα από τους λαούς της ευρωζώνης και της ΕΕ. Κι ενώ ο γνωστός Σόρος σε ομιλία του το Σαββατοκύριακο άνοιξε επίσημα την κυνηγετική περίοδο των πιο άγριων κερδοσκοπικών επιθέσεων ενάντια στο ευρώ, εμείς εδώ στην κοσμάρα μας. Ακούστε τους επίδοξους δελφίνους της εξουσίας και φρίξτε: όλοι τους θεωρούν δεδομένη την παραμονή της χώρας στο ευρώ, λες και όλα πάνε μέλι-γάλα, λες και το μόνο πρόβλημα που υπάρχει είναι οι κακές πολιτικές των μνημονίων.

 

Δ Καζακης