Αναγνωρίζεται διεθνώς η συνεισφορά του Α.Π.Θ. στις έρευνες του CERN

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΛΛΙΝΗ
Ένα ακόμα λόγο για να είμαστε -επιστημονικά- υπερήφανοι μας δίνει η συνεισφορά του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στις εξαιρετικά σημαντικές έρευνες που γίνονται στο CERN, σύμφωνα με την υπεύθυνη της ομάδας του Α.Π.Θ. για το CERN, καθηγήτρια του τμήματος Φυσικής, Χαράς Πετρίδου. «Νομίζω ότι η συνεισφορά του Α.Π.Θ. είναι εξαιρετική, πολύ αξιόλογη και έχει διεθνή αναγνώριση, παρότι η ομάδα μας είναι μικρή και δεν μπορεί να συγκριθεί με την αμερικάνικη, για παράδειγμα. Μας αναγνωρίζουν οι επιστήμονες του CERN, μας ακούνε και έχουμε άποψη σε αυτά που γίνονται εκεί, παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα μας. Θεωρώ ότι η συμβολή μας είναι πολύ σημαντική».
Η συμβολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης σε αυτό το μεγάλο εγχείρημα που γίνεται στο CERN, ξεκίνησε το 1997 με τη δημιουργία ενός εργαστηρίου εδώ στο Α.Π.Θ., για την κατασκευή ανιχνευτών. Το εργαστήριο αυτό δούλεψε πολύ καλά, εγκρίθηκε από το διεθνές κέντρο και στη συνέχεια κατασκευάστηκαν εδώ το 10% των ανιχνευτών, που ήταν θάλαμοι με αεριογέμισμα, που εντοπίζουν σωματίδια που ονομάζονται μιόνια. Αυτό έγινε σε συνεργασία με δύο άλλα πανεπιστήμια, την ερευνητική ομάδα του πανεπιστημίου των Αθηνών και του Μετσοβίου Πολυτεχνείου, που είχαν αναλάβει άλλα κομμάτια της έρευνας. Η κατασκευή των θαλάμων και ο έλεγχος αν πληρούν τις προϋποθέσεως, γινόταν στη Θεσσαλονίκη. Οι θάλαμοι στάλθηκαν στο CERN και από το 2003 εγκαταστάθηκαν εκεί και λειτουργούν κανονικά. «Έπειτα, η ευθύνη της ομάδας της Θεσσαλονίκης ήταν η ανάλυση των δεδομένων που έρχονται από το CERN. Συγκεκριμένα συμμετέχουμε και στις έρευνες για το σωματίδιο Higgs, που από το 2005 μελετάμε τους τρόπους διάσπασης του. Φέτος και το 2008, μάλιστα τελείωσαν δυο φοιτητές το διδακτορικό τους στο Α.Π.Θ., σε ακριβώς αυτό το θέμα», καταλήγει η κ. Πετρίδου για την ομολογουμένως μεγάλο ρόλο που έπαιξε η ομάδα του Α.Π.Θ. σε όλες τις έρευνες του CERN που τα αποτελέσματα τους μονοπωλούν την επικαιρότητα τις τελευταίες μέρες.

Τα πρόσφατα αποτελέσματα για το «σωματίδιο του Θεού»
Τα αποτελέσματα των αναλύσεων του CERN του 2011 για την αναζήτηση του σωματιδίου Higgs δόθηκαν στη δημοσιότητα την περασμένη Τρίτη και οι επιστήμονες δηλώνουν ενθουσιασμένοι. Τα αποτελέσματα βασίζονται στην ανάλυση όλων σχεδόν των δεδομένων που έγιναν μέσα στο 2011. Τα δεδομένα αυτά ισοδυναμούν με περίπου δέκα φορές τα γεγονότα που είχαν συλλέξει τα πειράματα D0 και CDF στο Fermilab, την τελευταία δεκαετία! Η κ. Πετρίδου μας εξηγεί ότι δύο πράγματα είναι πολύ σημαντικά ως εξελίξεις τις τελευταίες μέρες: «Πρώτον ολοκληρώθηκαν οι έρευνες και αναλύσεις του 2011 και βρέθηκαν κάποιες ενδείξεις το που είναι πιθανόν να υπάρχει το συγκεκριμένο σωματίδιο και ταυτόχρονα αποκλείσαμε περιοχές που σίγουρα δεν υπάρχει. Δεύτερον, ενώ υπάρχουν δύο διαφορετικά πειράματα που γίνονται ταυτόχρονα στο CERN, το ATLAS που συμμετείχαμε εμείς και το CMS, βρήκαν παρόμοια αποτελέσματα. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι έχουμε αρκετά στοιχεία για να αποδείξουμε ότι το σωματίδιο υπάρχει, χρειάζεται περισσότερη μελέτη. Τα καινούργια δεδομένα του 2012, θα μας φέρουν πιο κοντά είτε να το βρούμε, είτε να αποκλείσουμε τελείως την ύπαρξη του». Φυσικά στην παραζάλη των εξελίξεων, θα ήταν εύλογη η απορία μας στο πόσο σημαντικό θα ήταν πραγματικά να αποδείξουμε ότι το συγκεκριμένο σωματίδιο υπάρχει. Η επικεφαλής της ομάδας του Α.Π.Θ. μας ξεκαθαρίζει πολύ απλά ότι δεν υπάρχει πιο σημαντικό πράγμα από το να ξέρουμε πως λειτουργεί η φύση: «Αν αποδείξουμε την ύπαρξη αυτού του σωματιδίου, θα μας βοηθήσει να λύσουμε ένα από τα πολύ μεγάλα μυστήρια της φύσης, του κόσμου μας. Εφαρμογή αυτής της ανακάλυψης δεν μπορούμε να φανταστούμε αυτή την στιγμή, απλά προσπαθούμε να καταλάβουμε πως λειτουργεί η φύση. Φυσικά και στο παρελθόν όταν ανακαλύφθηκε το ηλεκτρόνιο κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι σήμερα δεν θα μπορούσαμε να ζήσουμε χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα. Το πιο σημαντικό πάντα είναι να γνωρίζουμε το πώς λειτουργεί ο κόσμος μας. Μοιάζει σα να πετύχαμε εξάδες σε δυο διαδοχικές ζαριές, με τα τελευταία αποτελέσματα πάντως»!

Τι λένε οι ξένοι επιστήμονες
Σύμφωνα με τον Τόνι Γουίντμπεργκ από το Τμήμα Φυσικής της Οξφόρδης και μέλος της ομάδας ATLAS, εάν οι ενδείξεις για την ύπαρξη του σωματιδίου Χιγκς επιβεβαιωθούν τον επόμενο χρόνο, απαιτείται η ύπαρξη νέας φυσικής στο ενεργειακό καθεστώς του Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων (LHC). «Η εν λόγω ανακάλυψη θα γίνει η αρχή μιας νέας περιπέτειας». Είναι πιθανό, όμως, οι έρευνες στο CERN μπορεί να αποδείξουν ότι το σωματίδιο του θεού δεν υπάρχει. Σε αυτή τη περίπτωση, οι επιστήμονες θα αναγκαστούν να επανεξετάσουν το Καθιερωμένο Μοντέλο της σωματιδιακής φυσικής. «Στην περίπτωση που αποκλείσουμε την ύπαρξη του μποζονίου σύμφωνα με το Καθιερωμένο Μοντέλο, θα πρέπει να εξηγηθεί πως τα σωματίδια όπως τα ηλεκτρόνια αποκτούν τη μάζα τους», σχολιάζει σχετικά ο δρ Γουίντμπεργκ. «Πιστεύω ότι εντοπίσαμε κάτι πολύ σχετικό στο μποζόνιο Χιγκς» δήλωσε η Φαμπιόλα Τζιανότι, υπεύθυνη του πειράματος ATLAS στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων στη Γενεύη, στη διάρκεια σεμιναρίου με θέμα τα νέα ευρήματα. «Είναι πολύ νωρίς ακόμη για τελικά συμπεράσματα», τόνισε η κ. Τζιανότι. «Χρειάζονται περισσότερες έρευνες και στοιχεία. Οι προσεχείς μήνες προμηνύονται ιδιαίτερα συναρπαστικοί. Δεν γνωρίζω ποια θα είναι τα πορίσματα», ολοκλήρωσε.