Ευτυχώς που ήρθαν οι γιορτές και τα δελτία μας έκαναν τη χάρη ν’ ανασάνουμε λιγάκι από το καθημερινό σφυροκόπημα. Το θρίλερ μπορεί να περιμένει ακόμα μερικές ημέρες. Προς το παρόν λίγος Εφραίμ, είναι ο,τι πρέπει για να ξαναθυμηθούμε πώς είναι να χαλαρώνεις τα βράδια μπροστά στο «χαζοκούτι», αλλά και ν’ αποδεσμεύεις το μυαλό από την πιεστική πραγματικότητα του μνημονίου και της λιτότητας.
Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο κάποιες ειδήσεις που πριν λίγο καιρό θα τις θεωρούσαμε off-center ξαναποκτούνε αξία. Για παράδειγμα με ενδιαφέρον διάβασα ότι ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Otago στη Ν. Ζηλανδία σχεδίασαν κάποια πειράματα με περιστέρια από τα οποία συνήγαγαν πως τα πετεινά αυτά του ουρανού, διαθέτουν καταπληκτικές μαθηματικές ικανότητες. Τα έστηναν δηλαδή μπροστά σε μια οθόνη με τρεις εικόνες, κάθε μια εκ των οποίων περιείχε από ένα έως τρία αντικείμενα. Με λίγη εκπαίδευση, που συνίστατο σε μια περιποιημένη περιστερο-λιχουδιά μετά από κάθε επιτυχία, τα περιστέρια μπορούσαν να διατάξουν τις εικόνες σε σειρά, πρώτα αυτή με το μικρότερο αριθμό αντικειμένων, μέχρι αυτή με το μεγαλύτερο, απλά χτυπώντας με το ράμφος τους την αντίστοιχη εικόνα στην οθόνη. Τα περιστέρια δεν λάθευαν στο μέτρημα όσα τρικ και να επινοούσαν οι εκπαιδευτές τους, αλλάζοντας για παράδειγμα το σχήμα, το χρώμα και το είδος των υπό μέτρηση αντικειμένων σε κάθε εικόνα.
Κατόπιν, αφού τα περιστέρια είχαν περάσει με επιτυχία το Lower της αριθμητικής, οι εικόνες έγιναν εννιά και η κατάταξη πιο δύσκολη. Κι όμως, πολύ γρήγορα το κατάφεραν κι αυτό, παίρνοντας επάξια το Proficiency, περνώντας μάλιστα και τις μαϊμούδες που κρατούσαν μέχρι πρότινος τα σκήπτρα της μαθηματικής ιδιοφυίας.
Κουφό; Καθόλου! Μια βόλτα στο ιντερνέτ γρήγορα φανέρωσε ότι η μαθηματική σκέψη(!) δεν αποτελεί προνόμιο μόνο των ανθρώπων, άντε και των ανώτερων θηλαστικών, αλλά και μερικών από τα πιο ταπεινά ζωντανά.
Για παράδειγμα ένα είδος σαύρας, η κοκκινό-ραχη, μπορεί να βρει τη διαφορά ανάμεσα σε 1, 2, και 3 μύγες, αλλά δυστυχώς όχι ανάμεσα σε 3 και 4.
Κάποια ψάρια όμως (τα λεγόμενα κουνουπόψαρα) μπορούν να διακρίνουν ανάμεσα στο 1 και δύο και 3, αλλά και ανάμεσα στο 3 και 4. Να, για παράδειγμα είχε βρεθεί ότι όταν ένα θηλυκό κουνουπόψαρο υφίστατο sexual harassment από τον σύζυγό του, αμέσως την κοπανούσε από την συζυγική φωλιά και κοίταζε να τρυπώσει στο μεγαλύτερο κοπάδι ψαριών που βρισκόταν τριγύρω του. Όταν είχε να διαλέξει ανάμεσα σε ένα ψάρι και σε δυο, πήγαινε πάντα στην παρέα των δυο. Όταν είχε να διαλέξει ανάμεσα σε κοπάδι τριών ψαριών και σ’ ένα άλλο τεσσάρων, προτιμούσε σαφώς την παρέα των τεσσάρων. Από κει και πάνω όμως το θηλυκό φαίνεται να τα έχανε. Αλλά όχι και την ικανότητα να διαλέγει το μεγαλύτερο κοπάδι όταν η διαφορά του από το αμέσως μικρότερο ήταν μεγαλύτερη του λόγου 2:1.
Το πιο ενδιαφέρον όμως είναι ότι η απόδοση των εν λόγω ψαριών είναι συγκρίσιμη με αυτή ενηλίκων ανθρώπων οι οποίοι έχουν ένα πολύ περιορισμένο αριθμητικό λεξιλόγιο. Για παράδειγμα η γλώσσα Munduruku του Αμαζονίου δεν έχει λέξεις για αριθμούς μεγαλύτερους του πέντε. Κι αυτό που βρέθηκε είναι ότι οι αριθμητικές τους δυνατότητες δεν ξεπερνούν αυτές των ψαριών!
Τα λεμούρια μπορούν να βάλουν στη σειρά αριθμητικά μεγέθη, όπως και οι μαϊμούδες ρέζους, αλλά όπως και τα περιστέρια. Το ίδιο κάνουν και οι μέλισσες. Αλλά οι δυστυχείς τους κόβει να μετρήσουν μόνο μέχρι το πέντε. Ντιπ, παραπάνω!
Ικανότητα να εκτελούν αριθμητικές πράξεις έχουν και τα ποντίκια, τα ρακούν, οι παπαγάλοι, τα κουνάβια, τα δελφίνια, και όπως είπαμε και οι μαϊμούδες οι οποίες επιπλέον μπορούν όχι μόνο να προσθέτουν αλλά και να αφαιρούν.
Πώς συμβαίνει λοιπόν και τα ζώα μπορούν και μετρούν; Μα εξ αιτίας της εξελικτικής διαδικασίας για λόγους επιβίωσης. Δεν είναι ότι τα ζώα αυτά έχουν μια γλωσσική αίσθηση των αριθμών, δηλαδή δεν κάθονται να μετράνε 1,2,3, κλπ με το μυαλό τους. Απλά, αθροίζουν ομάδες αντικειμένων χωρίς να χρησιμοποιούν αριθμούς, και τούτο για να μπορούν να εκτιμούν τα μεγέθη των ανταγωνιστικών κοπαδιών και να αποφασίζουν αν τους παίρνει να μείνουν ή να την κοπανήσουν.
cynical
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου