Γερμανία, ωραίο μου πλυντήριο...

Η  κ. Λαγκάρντ με ύφος πριγκιπικό,  δεν παύει να επαναλαμβάνει ότι οι Έλληνες πρέπει επιτέλους να αρχίσουν να πληρώνουν τους φόρους τους. Από πίσω, και η κυρία με την αιμάσσουσα καρδιά, κ. Μέρκελ. Πολύ χρήσιμη, όντως, συμβουλή, μιας και κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι η καταβολή φόρων είναι το πρωταρχικό μέλημα κάθε πολίτη σε μια δίκαιη και ευνομούμενη πολιτεία, στην οποία οι φόροι που μπαίνουν από την μια πόρτα, οφείλουν πάραυτα να επιστρέφουν από την άλλη, ως δημόσια και κοινωνικά αγαθά. 

Εδώ που τα λέμε, καμία χώρα δεν είναι τέλεια, διότι ακόμα κι αν με ειλικρινή ζήλο το επεδίωκε, θα υπάρχει πάντα ένα υπόλοιπο, καθόλου ευκαταφρόνητο, που θα τής διαφεύγει.  Σύμφωνα με μελέτη για το 2010 του καθηγητή Friedrich Schneider από το πανεπιστήμιο του Linz της Αυστρίας, (στην οποία αναφερθήκαμε πριν δυο χρόνια και κάτι ψιλά στο ποστ "τα καλά της παραοικονομίας"), η παραοικονομία καλά κρατεί ιδίως στις χώρες αυτές, που δεν χάνουν την ευκαιρία να μάς κουνάνε το δάχτυλο. Για παράδειγμα, μπορεί η Ελλάδα να είναι πρωταθλήτρια με 25% του ΑΕΠ, με την Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία κοντά στο 20%, να έπονται, αλλά και η Γερμανία δεν πάει πίσω, καθώς και η Γαλλία και η Βρετανία, με 15%, 12% και 11% αντιστοίχως. Στο σημείο αυτό, έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε ότι ο κ. καθηγητής αυτό που μετράει είναι η συνήθης παρα-οικονομία και φοροδιαφυγή των μικρών, καθ' ότι η μεγάλη είτε έχει αναβαπτιστεί και μετονομαστεί σε φορο-αποφυγή, είτε έχει καταστεί νόμιμη. 

Το δε mega-εργαλείο νομιμοποίησης της φοροδιαφυγής ονομάζεται offshore, το οποίο και έχει φιλοτεχνηθεί για τις περιπτώσει εκείνες που ντρέπονται να καταταγούν στην ευτελή κατηγορία των “κατσικοκλεφτών” και “κλεφτοκοτάδων”. Το να ανοίξει κάποιος μια εταιρία, είτε ενεργή, είτε “σφραγίδα” σε υπεράκτιο τόπο,  είναι μια καθ' όλα νόμιμη πράξη, στο βαθμό που οι τόποι υποδοχής είναι κράτη καθ' όλα νόμιμα και αναγνωρισμένα από τον ΟΗΕ, με σημαία, κυβέρνηση, εθνικό ύμνο και όλα τα σχετικά διακριτικά που συνιστούν ένα κράτος. Η μόνη τους ιδιαιτερότητα είναι το ελκυστικό φορολογικό πλαίσιο και οι πάσης φύσεως χρηματοπιστωτικές διευκολύνσεις, υπεράνω δε όλων, η εχεμύθεια. Στο υπεράκτιο σύστημα αναφερθήκαμε πριν λίγες μέρες στο ποστ "Ο καπιταλισμός είναι ένα υπέροχο σύστημα... ", όπου και απαριθμήσαμε ανάλογα με το βαθμό εχεμύθειας, απαραίτητα προϋπόθεση για κάθε βρομοδουλειά, 70 και κάτι χώρες. 

Έκπληξη προκάλεσε το γεγονός ότι ανάμεσα σ' αυτό το συρφετό, στην 9η θέση ανακαλύψαμε τη Γερμανία. Σε άρθρο του το 2009, το Spiegel (2/9/2009), με τίτλο “Germany Becomes Tax Haven for Firms and Wealthy” (“η Γερμανία μετατρέπεται σε φορολογικό καταφύγιο για εταιρίες και πλούσιους”) επισημαίνει τη θαλερότητα της εν λόγω βιομηχανίας, η οποία αναπτύσσεται πάνω στα “λάθη” και τις “αβλεψίες” της γερμανικής φορολογικής νομοθεσίας. Ενώ, συνεχίζει το άρθρο, οι κανονικοί εργαζόμενοι βρίσκονται στο έλεος των φορολογικών αρχών, οι εκατομμυριούχοι και οι εταιρίες χρησιμοποιούν επιθετικά φορολογικά μοντέλα ώστε να φαίνονται ότι μαστίζονται από τη φτώχεια.  Και αυτό με εντελώς νόμιμο τρόπο. Επιπλέον, η παρακολούθηση τέτοιου είδους σεμιναρίων εκπίπτει φορολογικά, καθώς χαρακτηρίζεται ως “επαγγελματική εκπαίδευση”.  

Το Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικής Έρευνας (DIW), υπολόγισε ότι υπάρχει ένα κενό 100 δις ευρώ ανάμεσα στα πραγματικά και τα τελικώς φορολογούμενα κέρδη των μεγάλων επιχειρήσεων, οι οποίες σπέρνουν τις θυγατρικές τους με τέτοιο τρόπο ώστε να εμφανίζουν κέρδη σε χώρες με τον μικρότερο φορολογικό συντελεστή, και ζημίες σε αυτές με τον μεγαλύτερο. Για το δε 2008, από τα 561 δις ευρώ φορολογικά έσοδα του γερμανικού κράτους, μόνο το 2.8% αντιστοιχούσε σε φόρους μεγάλων επιχειρήσεων. Ως συνήθως το μεγαλύτερο μερίδιοτων φόρων το ανέλαβαν οι στρατιές των γερμανών μισθωτών.

Εταιρίες όπως Lufthansa, Puma, BASF, K+S, Fraport, BMW, αλλά και η Deutsche Bank διατηρούν πολυτελή γραφεία σε περίοπτη θέση στη Μάλτα, όπου ναι μεν τα εταιρικά κέρδη φορολογούνται  με 35%, από την άλλη όμως οι μέτοχοι μπορούν να ζητήσουν αυτά τα χρήματα πίσω στο ακέραιο  εκτός ενός ευτελούς 5%. Κι όλα αυτά χάρις στις ρυθμίσεις του Καγκελάριου Σρέντερ και των τότε εταίρων  του στην Κυβέρνηση, Πρασίνων. Παρεμπιπτόντως, θα ήταν μεγάλη παράλειψη να αγνοήσουμε την παρουσία στη Μάλτα και της δικής μας Εθνικής Τράπεζας. 

Συμπερασματικά, οι υπεράκτιοι τόποι δεν αποτελούν στρέβλωση και παθογένεια, ή το κακό σπυρί στα οπίσθια του καπιταλισμού, αλλά τον ίδιο τον πυρήνα του στον καιρό της παγκοσμιοποίησης.

Υ.Γ. Για περαιτέρω μελέτη συστήνω τα βιβλία:

"Offshore: Τα νησιά των θησαυρών" του Nicholas Shaxson, εκδ. Παπαδόπουλος, 2011.

"The Offshore World, Sovereign Markets, Virtual Places, And Nomad Millionaires", by Ronen Palan, Cornell University Press,2006, αποσπάσματα του οποίου βρίσκονται στα google books εδώ.